Phanh tang trống là một trong những bộ phận quan trọng trong hệ thống phanh ô tô. Xuất hiện từ những năm 1900, cho đến nay, nhờ ưu điểm giá thành sản xuất thấp, dễ bảo dưỡng, lực phanh tốt nên loại phanh này vẫn được sử dụng phổ biến trên nhiều mẫu xe khác nhau.
Phanh tang trống là gì?
Phanh là một bộ phận trong hệ thống an toàn của ô tô được các nhà sản xuất đầu tư và không ngừng phát triển. Trên ô tô sẽ có rất nhiều loại phanh khác nhau để đảm bảo an toàn khi di chuyển và một trong số đó là phanh tang trống . Phanh giúp người lái kiểm soát được tốc độ di chuyển và dừng xe kịp thời trong những trường hợp cần thiết.
Hệ thống phanh này chủ yếu nằm ở trục sau của bánh xe. Chúng được thiết kế dưới dạng hộp kín, có cấu tạo và nguyên lý hoạt động không quá phức tạp. So với nhiều loại phanh phổ biến hiện nay, loại phanh này cho lực phanh tốt và giá thành sản xuất thấp hơn. Vì lý do đó mà loại phanh này được sử dụng rộng rãi trên tất cả các loại phương tiện, đặc biệt là các loại xe thương mại như xe khách, xe khách và thậm chí cả xe máy.
Cấu tạo phanh tang trống ô tô
Hệ thống phanh này bao gồm các bộ phận chính bao gồm: tang trống phanh, xi lanh phanh, guốc phanh, lò xo hồi vị, piston, cốc. Vai trò của từng bộ phận như sau:
- Trống phanh là một hộp rỗng bên ngoài, được gắn vào trục bánh xe và quay cùng với bánh xe. Bộ phận này tạo ra bề mặt ma sát để làm bánh xe chạy chậm hoặc dừng lại khi má phanh ép vào.
- Xi lanh phanh tạo không gian để chứa các bộ phận như piston, cốc và dầu. Hoạt động của xi lanh cũng khá quan trọng. Nếu bộ phận này bị lỗi hoặc hư hỏng có thể ảnh hưởng đến hoạt động chung của toàn bộ hệ thống phanh tang trống .
- Piston phanh hoạt động nhờ vào áp suất dầu. Khi có áp suất dầu, piston sẽ bị đẩy ra ngoài, guốc phanh sẽ bị ép vào tang trống phanh. Quá trình đó giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng hẳn.
- Guốc phanh được đặt trực tiếp lên bề mặt trống phanh. Đây là bộ phận tạo ra ma sát với trống phanh.
- Lò xo hồi vị có nhiệm vụ đưa piston về vị trí ban đầu khi áp suất dầu giảm xuống.
- Cốc giúp giữ kín xi lanh, tránh rò rỉ dầu và không khí.
Ngoài các bộ phận trên, trong phanh tang trống còn có một số bộ phận khác đảm nhiệm vai trò hỗ trợ hoặc truyền lực như: miếng đệm, thanh chống, dây cáp,…
Nguyên lý hoạt động của phanh tang trống
Cách thức hoạt động của loại phanh này cũng khá đơn giản. Phanh tang trống về cơ bản tạo ra một lực làm cho bánh xe chậm lại hoặc ngừng quay.
Cụ thể, khi người dùng đạp phanh, lực tác động sẽ được bộ trợ lực phanh khuếch đại. Bộ phận xi lanh sẽ chuyển đổi lực này thành áp suất thủy lực (hay còn gọi là áp suất dầu). Áp suất dầu tác động lên piston và giúp bộ phận này tạo áp lực lên guốc phanh. Guốc phanh sẽ tạo ra ma sát bề mặt với mặt trong của trống phanh. Vì trống phanh quay cùng với bánh xe nên sẽ làm bánh xe giảm tốc độ và dừng lại.
Ưu nhược điểm của phanh tang trống ô tô
Phanh tang trống là bộ phận đảm bảo an toàn cho xe. Vậy ưu nhược điểm của hệ thống phanh này là gì?
Ưu điểm của phanh tang trống
- So với phanh đĩa có đường kính tương đương, phanh tang trống tạo ra lực phanh lớn hơn. Ngoài ra, hệ thống phanh cũng không khiến người lái xe bị trượt, kéo lê nguy hiểm, hiện tượng thường gặp ở phanh đĩa khi phanh gấp.
- Thiết kế dạng hộp nguyên khối giúp bảo vệ các linh kiện bên trong khỏi các tác động của môi trường như bùn, nước, bụi bẩn,…
- Độ dày của guốc phanh dày hơn độ dày của má phanh đĩa nên người dùng sẽ ít tốn chi phí bảo dưỡng hơn.
- Chi phí sản xuất thấp và có thể tái sản xuất.
Nhược điểm của phanh tang trống
- Do thiết kế dạng hộp kín nên cơ chế tản nhiệt kém, nhiệt độ của phanh tăng nhanh có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các bộ phận bên trong tang trống.
- Vì thời gian giảm tốc chậm nên trường hợp người dùng phanh gấp hoặc xuống dốc thì loại phanh này hoạt động kém hơn so với phanh đĩa.
- Trọng lượng phanh nặng hơn phanh đĩa nên có thể ảnh hưởng đến tải trọng của xe.
Các loại phanh tang trống
Phanh được phân loại dựa trên mục đích của chúng và các đặc điểm mà guốc dẫn đầu và phanh sau tạo ra. Dưới đây là 4 loại phanh tang trống thường được sử dụng.
Phanh hai guốc dẫn
Loại phanh này sẽ có hai guốc dẫn hướng và hai xi lanh bánh xe. Với kết cấu như vậy, phanh tạo ra lực phanh khỏe và tuyệt vời. Vì vậy, má phanh hai chì thường được trang bị trên các dòng xe tải nhỏ và vừa.
Loại phanh tang trống dẫn và kéo
Loại phanh này có thiết kế trụ và neo cố định, tạo lực phanh ổn định ngay cả khi xe di chuyển tiến hoặc lùi. Phanh dẫn hướng và phanh kéo thường được sử dụng trên ô tô du lịch.
Loại phanh một trợ động
Cấu tạo của loại phanh này gồm có servo, xi lanh điều chỉnh và xi lanh bánh xe cố định.
Loại phanh hai trợ động
Loại phanh này có cấu tạo giống như phanh servo nhưng gồm có hai phanh servo. Phanh servo kép tạo lực phanh rất lớn nên thường được sử dụng làm phanh xe tải trung tâm, phanh xe nâng, phanh tay cho xe du lịch.
Phanh tang trống là bộ phận quan trọng đảm bảo an toàn cho xe. Vì vậy, việc hiểu rõ cấu tạo, hoạt động của loại phanh này sẽ giúp chủ xe chủ động hơn trong việc kiểm tra, bảo dưỡng, đảm bảo các bộ phận luôn hoạt động tốt.
