Trong bóng đá, nhiều người xem thường pha ném biên như một hành động đơn thuần để bắt đầu lại trận đấu. Tuy nhiên, đối với các chiến lược gia và cầu thủ chuyên nghiệp, kỹ thuật ném biên là một “tình huống cố định di động” (dynamic set piece) mang lại cơ hội vàng để tạo ra áp lực, phá vỡ hàng phòng ngự đối phương, thậm chí là cơ hội ghi bàn trực tiếp. Từ những cú ném biên tầm ngắn duy trì kiểm soát bóng đến những pha ném biên dài (long throw-in) uy lực, mỗi hành động đều cần được tính toán kỹ lưỡng về mặt chiến thuật và kỹ thuật.
Tìm hiểu chung về ném biên và tầm quan trọng chiến thuật
Ném biên (Throw-in) là một trong những cách để khởi động lại trận đấu khi bóng lăn hoàn toàn ra khỏi sân qua đường biên dọc. Theo Luật Bóng đá (Laws of the Game) của FIFA, đội không chạm bóng cuối cùng trước khi bóng ra ngoài sẽ được quyền thực hiện pha ném biên.
Theo các chuyên gia RR88, trong bóng đá hiện đại, ném biên không còn là hành động ngẫu nhiên. Nó là một phần của chiến thuật tổng thể, nơi đội bóng có thể sử dụng nó để:
- Duy trì quyền kiểm soát bóng: Thực hiện các pha ném biên ngắn, nhanh, chính xác để giữ bóng trong chân và luân chuyển sang khu vực an toàn.
- Tạo cơ hội tấn công trực tiếp: Sử dụng các cú ném biên dài, mạnh mẽ (Long Throw-in) như một quả phạt góc, đưa bóng trực tiếp vào khu vực cấm địa để đồng đội dứt điểm hoặc tạo ra tình huống lộn xộn.
- Áp dụng chiến thuật “câu giờ” (Time-wasting): Trong những phút cuối, đội đang dẫn trước có thể cố tình trì hoãn việc ném biên để rút ngắn thời gian còn lại của trận đấu.
Trình tự thực hiện ném biên đúng kỹ thuật theo luật FIFA
Để một pha ném biên được công nhận là hợp lệ, cầu thủ thực hiện phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về tư thế và động tác. Sai sót kỹ thuật sẽ dẫn đến việc quyền ném biên chuyển sang đội đối phương (fouled throw).
Vị trí và tư thế đứng
- Vị trí: Cầu thủ phải ném bóng từ điểm chính xác nơi quả bóng đi ra khỏi đường biên, hoặc trong phạm vi rất gần điểm đó.
- Tư thế: Cầu thủ phải đối mặt với sân đấu. Một phần của cả hai chân phải chạm đất, hoặc chạm trên vạch biên dọc trong suốt quá trình thực hiện động tác ném. Không được nhấc chân lên hoặc bước chân vào sân trước khi bóng rời tay.
Kỹ thuật cầm và ném bóng
Kỹ thuật cầm và ném bóng là yếu tố quyết định tính hợp lệ và độ chính xác của quả ném:
- Cầm bóng: Cầu thủ phải dùng cả hai tay để cầm bóng một cách chắc chắn và đồng đều, đặt tay ở hai bên hoặc phía sau quả bóng.
- Động tác ném: Bóng phải được ném từ phía sau và qua đầu. Đây là quy tắc quan trọng nhất. Cầu thủ không được ném bóng từ dưới cằm hoặc từ một bên vai.
Việc kết hợp tư thế đứng vững và động tác ném qua đầu bằng hai tay đảm bảo rằng cú ném có lực và độ chính xác, đồng thời giữ được tính công bằng của luật chơi.
Kỹ thuật ném biên cơ bản: Tại chỗ và lấy đà
Các cầu thủ chuyên nghiệp thường sử dụng hai kỹ thuật ném biên chính, tùy thuộc vào cự ly và mục đích chiến thuật của họ.
Kỹ thuật thực hiện tại chỗ (Standing Throw-in)
Kỹ thuật này được dùng phổ biến cho các pha ném biên tầm ngắn và trung bình, nơi ưu tiên sự chính xác và tốc độ tái khởi động trận đấu.
- Tư thế: Đứng hai chân rộng bằng vai, hơi chùng gối. Hai tay nắm chặt bóng ở phía sau đầu hoặc gáy.
- Động tác:
- Đưa bóng ra phía sau đầu, cong lưng nhẹ nhàng.
- Dùng lực quán tính từ việc duỗi thẳng chân, đẩy hông và lưng về phía trước.
- Đẩy mạnh bóng qua đầu, sử dụng cổ tay như một điểm tựa cuối cùng để tạo ra sự xoáy và định hướng.
- Ưu điểm: Độ chính xác cao, kiểm soát tốt hướng bóng, phù hợp cho các pha ném phối hợp cự ly gần.
Kỹ thuật thực hiện lấy đà (Running Throw-in hay Long Throw-in)
Theo như những người quan tâm thể thao RR88 được biết, đây là kỹ thuật được sử dụng để tạo ra những pha ném biên dài, uy lực, thường được dùng như một quả phạt góc thứ hai. Nó đòi hỏi sự kết hợp giữa tốc độ, sức mạnh và kỹ thuật gymnastic nhẹ.
- Lấy đà: Cầu thủ chạy vài bước về phía đường biên, giữ bóng trước ngực.
- Động tác:
- Khi đến gần vạch biên, cầu thủ đặt một chân (chân trụ) ngay sát hoặc dẫm lên vạch biên.
- Chân còn lại (chân lăng) sẽ lướt theo sau hoặc nhấc nhẹ. Yếu tố quan trọng là chân lăng phải luôn giữ liên lạc với mặt đất hoặc không được nhấc lên hoàn toàn và bước vào sân trước khi bóng rời tay.
- Sử dụng đà chạy, cầu thủ thực hiện động tác vặn mình và ném bóng hết lực qua đầu, tạo ra lực đẩy tối đa.
- Ưu điểm: Tăng cường lực ném đáng kể, có thể đưa bóng sâu vào khu vực cấm địa, tạo ra tình huống ghi bàn trực tiếp.
Những quy định chính thức của FIFA về ném biên
Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) đã ban hành các quy tắc chi tiết trong Luật 15 để đảm bảo tính công bằng và an toàn của quả ném biên.
Quy định về việc chạm bóng lần thứ hai
- Nguyên tắc: Người thực hiện ném biên không được phép chạm bóng lần thứ hai trước khi bóng tiếp xúc với một cầu thủ khác.
- Xử phạt:
- Nếu người ném chạm bóng lần thứ hai bằng tay (không cố ý), trọng tài sẽ thổi phạt gián tiếp.
- Nếu người ném cố ý dùng tay chạm bóng lần thứ hai (Handball), trọng tài sẽ thổi phạt trực tiếp. Nếu hành vi này xảy ra trong vòng cấm, sẽ phạt đền.
Vị trí đối phương và khoảng cách an toàn
- Khoảng cách tối thiểu: Các cầu thủ đối phương phải đứng cách điểm ném biên tối thiểu 2 mét (trước đây là 1m-5m). Quy định này nhằm tránh việc cản trở quá mức người ném.
- Xử phạt: Nếu cầu thủ đối phương cố tình cản trở hoặc làm mất tập trung người ném biên trong phạm vi 2 mét, trọng tài có thể rút thẻ vàng cảnh cáo vì hành vi phi thể thao.
Các quy tắc cấm và lưu ý khác
- Thủ môn KHÔNG được phép thực hiện ném biên trong vai trò thủ môn (nhưng có thể ném biên nếu được chỉ định như một cầu thủ ngoài).
- Bàn thắng không được tính trực tiếp từ quả ném biên, ngay cả khi bóng bay thẳng vào lưới. Nếu bóng bay vào lưới đối phương, sẽ có một quả phát bóng lên cho đội đối phương. Nếu bóng bay vào lưới đội nhà, sẽ là một quả phạt góc cho đội đối phương.
- Việc ném biên không hợp lệ (Fouled Throw) sẽ dẫn đến việc quyền ném biên chuyển cho đội đối phương.
Chiến thuật ném biên hiện đại và cách khai thác
Dưới sự dẫn dắt của các HLV theo xu hướng Geganpressing (phản công tổng lực), kỹ thuật ném biên đã được nâng lên tầm chiến thuật mới, nổi bật là chiến thuật của HLV Thomas Tuchel hay việc khai thác chuyên gia ném biên dài.
Chiến thuật ném biên ngắn và tạo tam giác luân chuyển
Kỹ thuật này ưu tiên duy trì kiểm soát bóng ở một phần ba sân giữa hoặc phòng ngự. Cầu thủ thường ném bóng ngắn cho đồng đội ở cự ly gần để:
- Tạo thành các tam giác (Triangle) luân chuyển bóng ngay lập tức.
- Lôi kéo đối thủ ra khỏi vị trí, tạo ra khoảng trống phía sau hàng phòng ngự.
- Giảm thiểu rủi ro mất bóng do ném dài không chính xác.
Ném biên dài (long throw-in) – vũ khí tấn công bất ngờ
Ném biên dài được sử dụng như một tình huống cố định để đánh thẳng vào vòng cấm, buộc đối thủ phải phòng ngự như đối phó với một quả phạt góc.
- Mục đích: Tận dụng chiều cao và sức mạnh của các trung vệ để đánh đầu dứt điểm.
- Điểm yếu khai thác: Khai thác các đội bóng không tổ chức phòng ngự tốt trong khu vực cấm địa, hoặc khi đội nhà có lợi thế về thể hình.
Chiến thuật “Hổ Tràn” (Overload)
Đây là việc tập trung số lượng lớn cầu thủ vào một khu vực biên để tạo ra lợi thế quân số (Overload), khiến đối thủ khó khăn trong việc kèm người. Ngay sau khi ném biên, các cầu thủ sẽ thực hiện các động tác chạy cắt mặt (Run-off-the-ball) hoặc chạy chồng biên để tạo ra sự hỗn loạn, từ đó mở ra khoảng trống cho một đồng đội khác.
Kỹ thuật ném biên, từ một hành động bắt buộc, đã phát triển thành một phần chiến thuật không thể thiếu, đòi hỏi sự tinh tế về kỹ thuật và sự sáng tạo trong chiến lược. Hiểu rõ và thành thạo các động tác cơ bản như ném tại chỗ và lấy đà, cùng với việc nắm vững luật và áp dụng các chiến thuật hiện đại, sẽ giúp đội bóng biến cơ hội từ biên thành lợi thế kiểm soát bóng hoặc thậm chí là bàn thắng quyết định. Trong bóng đá, mọi chi tiết nhỏ đều tạo nên sự khác biệt lớn.
