Vô lăng xe là một trong những bộ phận quan trọng trong hệ thống lái của ô tô, giúp người lái thực hiện các thao tác điều khiển xe dễ dàng hơn. Vậy vô lăng có những chức năng gì và cách sử dụng, tháo lắp, điều chỉnh vô lăng như thế nào cho đúng? Tham khảo bài viết dưới đây.
Vô lăng xe ô tô là gì?
Vô lăng ô tô hay vô lăng là một bộ phận quan trọng trong hệ thống điều khiển của ô tô. Vô lăng thường có dạng hình tròn và được người lái trực tiếp sử dụng để điều khiển hướng di chuyển của xe. Nguyên lý hoạt động chung của vô lăng là chuyển chuyển động quay/xoay của vô lăng thành chuyển động quay theo phương thẳng đứng của bánh trước trái/phải của xe. Vô lăng hiện đại ngày nay còn được tích hợp thêm các chức năng như điều khiển hành trình, điều khiển hệ thống âm thanh, khóa cửa,…
Kích thước vô lăng ô tô
Kích thước của vô lăng rất quan trọng vì nó liên quan đến nhiều bộ phận khác. Mỗi vô lăng thường có một cột lái riêng. Cấu trúc của cột lái phụ thuộc vào từng mẫu xe, với các đai ốc được chế tạo để phù hợp với từng vô lăng riêng lẻ. Vì vậy, không phải vô lăng nào cũng có thể lắp được cho mọi loại xe.
Trong sản xuất, một số yếu tố sẽ ảnh hưởng đến quyết định kích thước vô lăng như kích thước cabin, loại xe, bán kính quay vòng và kích thước vai người. Vô lăng ô tô thông thường sẽ có đường kính khoảng 36-40 cm.
Công tắc, nút bấm và ký hiệu trên vô lăng ô tô
Việc hiểu rõ các công tắc, nút bấm và ký hiệu trên vô lăng ô tô giúp đảm bảo lái xe an toàn hơn. Các công tắc, nút bấm và ký hiệu trên vô lăng ô tô thông thường sẽ không hoàn toàn giống nhau về vị trí đặt hay thiết kế nhưng về cơ bản chắc chắn chúng đều có những bộ phận chung sau:
- Còi xe nằm ở trung tâm vô lăng
- Các nút điều hướng, tăng giảm âm lượng, điều khiển bằng giọng nói, gọi điện thoại rảnh tay
- LIM: giới hạn tốc độ xe
- Cần điều khiển gạt nước:
- MIST: Quá trình lau sẽ dừng ngay lập tức khi bạn nhả cần điều khiển gạt nước
- AUTO/INT: lau ngắt quãng ở tốc độ bình thường, thông thường sẽ có bước điều chỉnh tốc độ của máy sấy
- LO: sấy liên tục ở tốc độ thấp
- HI: sấy khô liên tục ở tốc độ tối đa
Cấu tạo hệ thống lái xe ô tô
Không phải tất cả các vô lăng ô tô đều được chế tạo giống nhau, nhưng hệ thống thanh răng và bánh răng là một trong những hệ thống phổ biến nhất. Nhìn chung, cấu trúc cơ bản của hệ thống truyền động ô tô bao gồm:
- Hệ thống vô lăng và giá đỡ: Vô lăng được gắn vào một trục (gọi là trụ lái) nối với vô lăng (một bộ phận kim loại dài có răng nối hai bánh trước với nhau). Cột lái và thanh răng được nối thông qua trục chuyển đổi quay gọi là thanh răng lái, tới phần vít của thanh răng lái.
- Tay lái trợ lực: Hầu hết các hệ thống lái trên ô tô sẽ bao gồm một số dạng trợ lực để giúp người lái quay vô lăng dễ dàng hơn, được gọi là trợ lực lái.
Hướng dẫn cách sử dụng vô lăng ô tô
Cách mở khóa vô lăng ô tô
Vô lăng bị khóa là tình trạng lái xe phổ biến. Nguyên nhân chính là do tài xế cố tình đánh lái khi xe dừng lại, tắt máy và mở cửa phía người lái khiến xe tự động kích hoạt tính năng an toàn. Cách mở khóa đơn giản nhất là khởi động lại máy, sau đó lắc nhẹ vô lăng sang hai bên, vô lăng sẽ tự động mở khóa. Đối với những xe vẫn sử dụng chìa khóa cơ thì cách mở khóa vô lăng thường phức tạp hơn:
- Đầu tiên, bạn tra chìa khóa vào công tắc và xoay chìa khóa mà không dùng quá nhiều lực. Nếu vặn chìa khóa, vô lăng sẽ được mở khóa.
- Nếu bạn gặp khó khăn khi vặn chìa khóa điện sang vị trí ACC, hãy vặn chìa khóa đồng thời xoay vô lăng sang phải và sang trái để giải phóng lực căng.
- Hãy chắc chắn rằng bạn không lắc vô lăng từ bên này sang bên kia. Hành động như vậy có thể làm hỏng chốt khóa.
Cách cầm vô lăng ô tô
Cầm vô lăng đúng cách là một trong những bước quan trọng nhất để đảm bảo lái xe an toàn, tránh tai nạn ô tô khi chuyển hướng, chuyển làn đường… Do kích thước của mỗi vô lăng là khác nhau nên bạn nên xem lại sách hướng dẫn sử dụng xe để xác định vị trí đặt tay thích hợp. Nhìn chung, các chuyên gia cho rằng vị trí đặt tay an toàn nhất đối với nhiều mẫu ô tô là vị trí 9:15.
Những gợi ý về vị trí đặt vô lăng bạn cần lưu ý:
- Đặt 2 tay hướng vào nhau trên vô lăng theo hướng 9h15.
- Giữ vô lăng vừa phải, không giữ chặt quá và cũng không cầm quá lỏng.
- Cùng với đó, người lái nên cầm và điều khiển vô lăng bằng cả hai tay. 4 ngón tay ôm sát mép vô lăng, ngón cái đặt dọc theo mép vô lăng.
Cách tháo vô lăng
Trong quá trình sử dụng, đôi khi cần phải tháo vô lăng ra để hỗ trợ thêm các bộ phận như công tắc đèn xi nhan hay công tắc điều khiển gạt nước v.v. Đảm bảo tháo và lắp vô lăng đúng cách theo quy trình sau:
- Bắt đầu bằng cách đợi 180 giây kể từ khi xe tắt hoàn toàn cho đến khi tháo cáp âm ắc quy, cho phép hệ thống điện của xe hoàn tất việc lưu thông tin vào bộ nhớ, sau đó tiến hành tháo cáp âm ắc quy để giúp tránh đoản mạch điện và bung túi khí vô tình.
- Trước khi tháo cụm còi, bạn cần đợi 90 giây kể từ khi tháo cực âm của ắc quy để hệ thống túi khí xả hết điện dự phòng, tránh trường hợp túi khí vô lăng nổ. Tiếp theo, ngắt kết nối còi và mọi nút điều khiển trên vô lăng như nút âm thanh trên ô tô hoặc điều khiển hành trình.
- Xác định vị trí bu lông hoặc đai ốc gắn vô lăng, vô lăng thông thường sẽ được giữ cố định bằng đai ốc nên không cần dụng cụ tháo. Nới lỏng bu lông bằng cách xoay ngược chiều kim đồng hồ.
- Sau khi tháo đai ốc ra, hãy kiểm tra các ren xem có bị hỏng không.
- Trước khi tháo vô lăng cần xác định đúng vị trí của vô lăng trên trục lái. Hãy tìm chỉ báo căn chỉnh được sử dụng khi thay vô lăng, nếu không tìm thấy, hãy nhận dạng rõ ràng.
- Nắm chặt vô lăng mà kéo ra sẽ bị lệch khỏi trục lái.
- Sau khi hoàn thành các công việc sửa chữa khác hoặc thay thế vô lăng, hãy khớp vô lăng với dấu căn chỉnh và nhẹ nhàng đặt vô lăng lên trục lái. Các vạch đánh dấu phải thẳng hàng để tránh bị lệch vô lăng khi di chuyển.
Tuy nhiên, nếu gặp bất kỳ vấn đề gì về vô lăng, cách tốt nhất vẫn là đến các đại lý bán xe chính hãng để sửa chữa và bảo hành xe. Đây là cách an toàn nhất để đảm bảo cho chiếc xe của bạn cũng như tránh được những hư hỏng không đáng có.!
Cách khắc phục vô lăng ô tô bị lệch
Vô lăng bị lệch khiến người lái xe khó di chuyển, gây nguy hiểm khi lái xe. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng lệch vô lăng như: va chạm, tai nạn, lốp mòn không đều, lệch vô lăng, lệch vô lăng trong quá trình sửa chữa,… nên cách xử lý cũng sẽ khác nhau. Nếu chưa có kinh nghiệm, bạn nên cân nhắc tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia thay vì tự mình “đoán mò”!
Cách điều khiển vô lăng ô tô đúng cách
Khi lái xe, có ba phương pháp tiêu chuẩn nên được sử dụng để đảm bảo an toàn khi rẽ, chuyển hướng,… Mỗi phương pháp sẽ phù hợp với từng trường hợp cụ thể nên bạn cần thay đổi linh hoạt để đảm bảo lái xe an toàn.
Tay lái kéo đẩy
Đây là phương pháp điều hướng cơ bản nhất, tay trái đặt ở hướng 7 – 8 giờ, tay phải đặt ở hướng 4 – 5 giờ.
- Nếu tay phải đẩy vô lăng lên thì tay trái trượt lên, nắm lấy vô lăng kéo xuống để rẽ. Khi tay trái di chuyển xuống, tay phải sẽ di chuyển trở lại vị trí bắt đầu để thực hiện thêm bất kỳ điều chỉnh cần thiết nào.
- Điều tương tự cũng xảy ra khi tay trái đẩy vô lăng lên.
Tóm lại, người lái xe sẽ sử dụng khu vực trên vô lăng nằm giữa khu vực “11 giờ đến 8 giờ” ở bên trái và khu vực “1 giờ đến 8 giờ” ở bên phải, bất kể họ quay về hướng nào. Tay của bạn không nên lướt qua vô lăng, điều này có thể làm giảm nguy cơ chấn thương bàn tay hoặc cánh tay nếu túi khí bung ra.
Cách điều hướng bằng tay
Đây là phương pháp điều hướng tốt nhất khi bạn rẽ ở tốc độ thấp với tầm nhìn hạn chế tại ngã tư hoặc bãi đỗ xe. Điều hướng bằng tay có nghĩa là tay phải của bạn có thể sử dụng tối đa khoảng 1/3 trên cùng của tay trái và ngược lại.
Kỹ thuật đánh lái quá tay như sau: Tay phải hoặc tay trái nắm vô lăng đẩy lên, tay kia thả ra, di chuyển qua tay đối diện và kéo bánh r lên. Khi vô lăng được kéo lên thì tay bắt đầu đẩy sẽ thả ra và trở về vị trí ban đầu.
Cách điều hướng bằng một tay
Bạn cần giữ cả hai tay trên vô lăng thường xuyên nhất có thể để đảm bảo an toàn. Bạn chỉ nên đánh lái bằng một tay khi thực sự cần thiết, chẳng hạn như khi cần bật đèn pha, gạt nước kính chắn gió, gạt nước kính chắn gió, xi nhan, v.v. hoặc chuyển số trên xe có hộp số sàn. Trong những trường hợp này, hãy giữ tay kia của bạn ở vị trí “8-9 giờ” hoặc “3-4 giờ”. Làm như vậy sẽ giữ cho xe ổn định và cho phép điều khiển lái nhiều hơn nếu cần.
Có nên bọc vô lăng ô tô không?
Bạt che vô lăng hay còn gọi là bọc vô lăng là phụ kiện dành cho vô lăng ô tô. Phụ kiện này không chỉ mang lại tính thẩm mỹ mà còn giúp bảo vệ vô lăng khỏi trầy xước, va đập. Ngoài ra, bọc vô lăng còn giúp tạo cảm giác cầm lái chắc chắn hơn, tăng độ bám và chống mồ hôi tay, mang lại cảm giác lái tốt hơn.
Dựa trên những ưu điểm, lợi ích của việc bọc vô lăng cho ô tô trên, nhiều chủ xe đã quyết định bọc vô lăng cho “chiếc xe yêu quý” của mình. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý để lựa chọn những sản phẩm bọc ghế chất lượng, đảm bảo đúng kích thước, mẫu xe và chất liệu phù hợp.
Một số lưu ý khi bọc vô lăng ô tô
Lợi ích của việc bọc vô lăng ô tô là rõ ràng, vậy khi bọc vô lăng ô tô có cần lưu ý điều gì không? Dưới đây là một số tiêu chí bạn cần quan tâm khi lựa chọn bọc, bọc vô lăng:
- Kích thước: Độ dày/kích thước mỏng của vỏ phụ thuộc vào kích thước tay cầm của người vận hành. Bạn cần lựa chọn loại che phủ phù hợp nhất với tay lái của người lái.
- Chất liệu: Có rất nhiều chất liệu bọc khác nhau như da, nỉ, cao su,… mỗi loại đều có những ưu nhược điểm khác nhau. Bạn nên tùy theo nhu cầu của mình để lựa chọn loại bìa phù hợp và ưng ý nhất.
- Mẫu xe: Mỗi loại xe (xe thể thao, xe địa hình, xe gia đình,…) sẽ có một phong cách nội thất khác nhau nên bạn cần lựa chọn thiết kế vỏ sao cho phù hợp với phong cách tổng thể.
- Xuất xứ: Ở Việt Nam có rất nhiều nơi bán bọc vô lăng và miếng dán. Nếu muốn sự an toàn tối đa, bạn nên đến các đại lý chính hãng để được tư vấn và lựa chọn loại hình bảo hiểm phù hợp và ưng ý nhất.
Vô lăng ô tô là một trong những bộ phận đầu tiên mà người mới lái xe cần làm quen và tìm hiểu. Qua bài viết này, hy vọng có thể giúp các bạn tự tin hơn trong những bước đầu tập lái xe.
