Vòng tua máy là một thuật ngữ phổ biến trong ngành ô tô và các ngành liên quan. Nói một cách đơn giản, vòng/phút là số vòng quay mà trục khuỷu thực hiện được trong một phút. Nó được đo bằng RPM (rpm). Bạn đang tìm hiểu về vòng tua máy và muốn hiểu rõ hơn về khái niệm này? Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc của bạn về “vòng tua máy là gì?” và chỉ số vòng tua bao nhiêu là lý tưởng để máy hoạt động ổn định.
Vòng tua máy là gì?
Vòng tua máy ô tô là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng vận hành của xe, liên quan mật thiết đến công suất và mômen xoắn. Giải thích đơn giản, vòng tua máy đo số lần trong một phút, đo bằng đơn vị RPM (vòng quay trên phút – vòng/phút), thông qua màn hình đếm vòng tua máy ở bảng điều khiển kỹ thuật (hoặc bảng điều khiển) trong buồng lái.
Vòng tua máy ô tô tỉ lệ nghịch với các cấp số trên xe và tỉ lệ thuận với công suất của xe, đạt giá trị cực đại từ 5.000 đến 7.000 vòng/phút. Mỗi cấp số của xe sẽ có giá trị vòng tua lý tưởng khác nhau.
Vòng tua máy càng cao thì công suất máy càng lớn và tốc độ di chuyển của xe càng nhanh. Tuy nhiên, đồng thời mức tiêu hao nhiên liệu cũng tăng lên và âm thanh phát ra từ máy khi vận hành cũng ngày càng to hơn. máy càng hoạt động mạnh thì tiếng ồn càng lớn. Nếu máy hoạt động gần ngưỡng quá tải thì âm thanh sẽ rất lớn.
Vòng tua máy bao nhiêu là hợp lý?
Để tiết kiệm nhiên liệu, tận dụng sức mạnh của máy và có cảm giác lái êm ái trên đường, người lái cần linh hoạt khi chuyển số và điều chỉnh vòng tua máy ở mức lý tưởng. Vậy mức vòng tua máy như thế nào là hợp lý?
Khi máy hoạt động ở chế độ không tải
Với máy xăng, khi máy hoạt động ở chế độ không tải (không đạp ga) vòng tua máy ổn định ở khoảng 700 – 800 vòng/phút. Khi khởi động xe hoặc khởi động máy sau khi dừng máy, vòng tua máy thay đổi khoảng 1000 vòng/phút nhằm làm nóng máy và tạo môi trường nhiệt độ lý tưởng.
Khi xe đang chạy bình thường
Khi lái xe trên đường bình thường, vòng tua máy lý tưởng sẽ thay đổi tùy theo cấp số trên xe.
- Cấp 1 và 2: 1.400 – 1.800 vòng/phút
- Cấp 3 và 4: 1.300 – 1.700 vòng/phút
- Cấp 3, 4 và 5: 1.200 – 1.600 vòng/phút
Những con số này thể hiện mức vòng tua máy lý tưởng để người lái có thể điều khiển xe êm ái trên đường, sang số linh hoạt trên mọi loại địa hình và đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông. Trên những con đường rộng không có chướng ngại vật, vòng tua máy lý tưởng sẽ vào khoảng 1.200 vòng/phút.
Nguyên nhân vòng tua máy không ổn định
Khi người lái nhấn bàn đạp ga để mở ga, vòng tua máy tăng lên và ngược lại. Tuy nhiên, khi duy trì bàn đạp ga và tốc độ cố định nhưng vòng tua máy thay đổi không đều, bạn cần xem xét kỹ nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến vòng tua máy tăng giảm đột ngột:
Rò rỉ chân không
Rò rỉ chân không là nguyên nhân phổ biến khiến tốc độ quay của máy không ổn định, dẫn đến vòng tua máy thay đổi bất thường. Hiện tượng này xảy ra khi không khí “không được kiểm soát” được hút vào hệ thống nạp của máy, khiến hỗn hợp nhiên liệu và không khí không chính xác, khiến máy hoạt động không ổn định.
Sự cố hệ thống đánh lửa
Việc thiếu sự phân bổ tia lửa thích hợp trong hệ thống đánh lửa của máy cũng có thể gây ra sự thay đổi đáng kể về vòng tua máy. Những vấn đề này có thể bao gồm bugi/dây đánh lửa bị hỏng, cuộn dây đánh lửa bị hỏng, v.v. Trên các xe cũ, nắp bộ phân phối bị hỏng cũng có thể cản trở việc phân phối tia lửa điện.
Sự cố hệ thống cung cấp nhiên liệu
Việc thiếu nhiên liệu trong buồng đốt cũng có thể khiến tốc độ quay của máy không đều. Những vấn đề này có thể bao gồm bộ lọc nhiên liệu bị tắc, bơm nhiên liệu bị hỏng, cũng như các vấn đề liên quan đến kim phun trong xi-lanh, rò rỉ nhiên liệu, v.v.
Lỗi cảm biến vị trí bướm ga
Cảm biến vị trí bướm ga của xe có nhiệm vụ cung cấp phản hồi vị trí bướm ga về bộ điều khiển ECU của máy. Sự khác biệt trong phản ứng này có thể dẫn đến hoạt động của máy không ổn định, gây ra sự thay đổi bất thường về vòng tua máy.
Lỗi cảm biến tốc độ máy
Hầu hết các máy hiện đại đều sử dụng một hoặc nhiều cảm biến tốc độ chuyên dụng, bao gồm cảm biến trục cam và trục khuỷu của máy. Khi các cảm biến này bắt đầu hỏng, một loạt triệu chứng lạ có thể xảy ra, khiến máy hoạt động ngược trở lại thất thường.
Lỗi van điều khiển khí không hoạt động
Nếu vòng tua máy thay đổi nhiều ngay cả khi ở chế độ không tải, ngoài các lỗi nêu trên thì có thể do lỗi ở van điều khiển không tải (IAC). Van này có nhiệm vụ điều chỉnh lưu lượng nạp khi người lái không tác động lên bàn đạp ga. Nếu van bị đóng hoặc bị chặn hoặc bị hỏng, van điều khiển không khí có thể hoạt động thất thường, dẫn đến tốc độ máy không ổn định ở chế độ không tải.
Lỗi hộp điều khiển hệ thống truyền động
Đôi khi, một số mạch trong hộp điều khiển hệ thống truyền động PCM của xe có thể bị lỗi. Điều này gây ra một số vấn đề về khả năng lái xe, bao gồm cả những vấn đề ảnh hưởng đến tốc độ máy hoặc vòng quay của trục khuỷu.
Cách nhận biết tình trạng xe bất thường bằng vòng tua máy
Trên thực tế, nhờ hiểu rõ cơ chế hoạt động của vòng tua máy, người sử dụng ô tô sẽ có thể thực hiện việc tự kiểm tra và chủ động phát hiện những vấn đề bất thường mà xe đang gặp phải.
Thông thường, xe sẽ vận hành ổn định ở mức vòng tua nhất định. Tuy nhiên, nếu vòng tua máy tăng đột ngột hoặc giảm chậm bất thường khi đang lái xe ở chế độ bình thường thì rất có thể máy xe đang gặp vấn đề.
Ngoài ra, chỉ số vòng tua máy còn giúp người dùng điều chỉnh chế độ lái sao cho tiết kiệm nhiên liệu nhất hoặc đạt hiệu suất tăng tốc, kéo tốt nhất (đối với xe số tay). Thông thường, khi kiểm tra máy, các kỹ thuật viên cũng dựa vào chỉ số vòng tua máy trên bảng đồng hồ để có cái nhìn khách quan về tình trạng thực tế của xe.
Cách khắc phục vòng tua máy không ổn định
Để khắc phục tình trạng vòng tua máy không ổn định, người dùng có thể áp dụng các phương án sau:
- Vệ sinh kim phun và bộ lọc định kỳ để phát hiện lỗi, hư hỏng kịp thời, từ đó sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận bị hư hỏng trước khi gây ra hậu quả nghiêm trọng.
- Nâng cao kỹ năng lái xe: Người lái xe cần tạo thói quen quan sát chỉ số vòng tua máy và chuyển số đúng số vòng tua máy để máy ô tô vận hành êm ái hơn.
- Áp dụng các phương pháp lái xe tiết kiệm nhiên liệu như đạt được vòng tua máy lý tưởng khi di chuyển ở tốc độ không đổi, tránh phanh gấp ở tốc độ cao và điều chỉnh chế độ lái phù hợp với mô hình và điều kiện giao thông.
- Đảm bảo việc bảo dưỡng, kiểm tra máy xe thường xuyên tại các trung tâm bảo dưỡng chuyên nghiệp để phát hiện sớm các vấn đề về vòng tua máy và có biện pháp sửa chữa kịp thời.
Những biện pháp trên sẽ giúp người sử dụng ô tô giải quyết vấn đề vòng tua máy không ổn định, nâng cao hiệu suất và độ tin cậy của máy cũng như tăng tính an toàn và tiết kiệm nhiên liệu khi tham gia giao thông.
Tóm lại, vòng tua máy là yếu tố quan trọng quyết định hiệu suất của máy. Việc lựa chọn chỉ số vòng tua máy phù hợp giữa hiệu suất và độ bền là rất quan trọng. Tuy nhiên, vòng tua máy không ổn định có thể gây trục trặc cho máy nên cần được quản lý và điều chỉnh cẩn thận.
